O grupo Nanobiofar alcanza resultados esperanzadores na busca de tratamentos para a síndrome do ollo seco

equipo_alejandro_sanchez_webOs últimos traballos dos investigadores do grupo Nanobiofar (Nanotecnoloxías aplicadas ao deseño de sistemas de liberación de fármacos) están a acadar resultados destacados no tratamento da síndrome do ollo seco utilizando terapia xénica e mediante o desenvolvemento de nanomedicinas de administración ocular.

Nos seus últimos experimentos conseguiron que ratas de laboratorio afectadas polo síndrome recobraran a produción normal de mucinas –moléculas que compoñen a capa da mucosa ocular- e de lágrimas. Os datos obtidos polo equipo, en colaboración co Grupo de Superficie Ocular da Universidade de Valladolid, quedaron recollidos nunha patente presentada o pasado novembro para a súa aprobación polos organismos competentes.

O grupo da USC, vinculado ao Departamento de Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica da USC, posúe unha longa traxectoria no deseño de nanosistemas transportadores de diversos tipos de moléculas bioactivas (incluído material xenético) a través de superficies mucosas, entre elas a ocular. Esta experiencia, unida ao potencial terapéutico que ofrece a terapia xénica, contribúe a que o equipo teña deseñado e patentado unha serie de nanomedicinas que actúan como vehículos de material xenético a determinadas zonas do corpo humano. Estes nanovehículos están constituídos por moléculas naturais, polo que resultan inocuas para o organismo.

Alejandro Sánchez  Barreiro, coordinador do proxecto que estuda a síndrome do ollo seco xunto coa tamén profesora Begoña Seijo, destaca que a terapia xénica vai revolucionar as ciencias biomédicas, así como os tratamentos e a prevención de enfermidades. Explica que se basea “na utilización de ácidos nucleicos como moléculas bioactivas capaces de producir ou silenciar in vivo proteínas que teñen un papel crítico no control das enfermidades”.

Tal como indica o investigador, o desenvolvemento destas terapias tense visto prexudicado pola busca de obxectivos moi ambiciosos, centrados en conseguir unha resposta global aos tratamentos xenéticos. Non obstante, “un tratamento máis local permitiría un desenvolvemento máis sinxelo da terapia e mellores resultados” -asegura-. Neste contexto atópase a terapia xénica ocular.

Maioritariamente mulleres

Segundo explican os investigadores, a incidencia poboacional desta síndrome é cada vez máis alta, de xeito que afecta ao 15% das persoas maiores de 40 anos. Ademais, está asociada a un enorme impacto socio-económico-sanitario, xa que causa un elevado absentismo laboral e un gran dano psicolóxico debido á ausencia de tratamentos efectivos, ao seu carácter crónico e á actitude de incomprensión ante este problema, mesmo por parte da clase médica. Tal como destaca o profesor Alejandro Sánchez, esta doenza ocular pode chegar a ser invalidante.

Por outro lado, a doenza está moi ligada ao envellecemento, así como ao xénero, posto que afecta na súa maioría a mulleres. Segundo os datos achegados polo investigador da USC, pode alcanzar unha prevalencia do 40% en mulleres postmenopáusicas. Ademais, é unha causa frecuente de intolerancia ás lentes de contacto, medida correctora amplamente estendida na actualidade.

Aínda que se descoñece a orixe desta síndrome, nos últimos tempos tense observado un incremento na súa incidencia, que os expertos relacionan con factores ambientais e contaminantes. Sábese que está asociada á ausencia ou á diminución na produción natural das moléculas que compoñen a capa da mucosa ocular, as mucinas.

Na actualidade non existe ningún tratamento que logre controlar estas alteracións, conseguindo unicamente un lixeiro e pasaxeiro alivio dos síntomas. Por esta razón, os investigadores da USC avanzan no desenvolvemento de nanomedicinas que conteñen material xenético capaz de lograr que as células da superficie ocular produzan mucinas de xeito adecuado.